සිංහලේ රජකමට 1798 දී කන්නසාමි පත්වූයේ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ නමින් ය. ඔහු වඩිග හෙවත් නායක්කාර් රජෙකි. එහෙත් එයින් කියැවෙන්නේ ඔහු සිංහල රජකු නොවූ බව නො වේ.

හරියටම මීට වසර 200 කට පෙර අදවන් දිනෙක එනම්1815 මාර්තු මස 02 දා සිංහල බලලෝභී නායකයන් කිහිපදෙනෙකුගේ උවමනාව පරිදි එම මහා පාවාදීම සිදුකරන ලදී. ඇති කරගත් ඊනියා දේශද්‍රෝහි ගිවිසුමක් තුලින් අපව යටත් විජිත වහලුන් බවට පත්කොට අපට හිමි නිදහස අහිමි කළෝය. සැමදාම කුමක්දෝ අවාසනාවකට සිංහලයාට ද්‍රෝදී වන්නේ සිංහල නායකයන්මය. මේ ලිපිය 1815, 1915 හා 2015 ගැන ය. කුමක්දෝ දෛවෝපගත සිද්දියකින් මේ වසර තුන ම සිංහලයන්ගේ, විශේෂයෙන් ම සිංහල බෞද්ධයන්ගේ අභාග්‍යය තීවුර ලෙස ඉතිහාසය තුල සනිටුහන් කළ වසරවල් විය. ඒ සියල්ල පිටුපස සිටියෝ බටහිරයන්ය. ඉදිරියටත් මෙවැනි සිද්ධිවලට අපට මුහුණ පෑමට ඇති බැවින් බටහිරයන් ක්‍රියා කරන ආකාරය ගැන යම් දැනුමක් ලබාගෙන තිබිය යුතු ය.

සිංහලේ රජකමට 1798 දී කන්නසාමි පත්වූයේ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ නමින් ය. ඔහු වඩිග හෙවත් නායක්කාර් රජෙකි. එහෙත් එයින් කියැවෙන්නේ ඔහු සිංහල රජකු නොවූ බව නො වේ. සිංහලේ විවිධ වංශවල රජවරු රජකළහ. කෙසේ වෙතත් සිංහල බෞද්ධයාගේ අසහාය වීරයාවූ ගැමුණු මහරජුගෙන් පසුව කවුරුන් රජවුවත් සිංහලයේ සම්මතයක් විය. ඒ රජතුමා සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතිය, සිංහල බුද්ධාගම රැකිය යුතු බව ය. ඒ අනුව සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතිය රැකීම රාජ්‍ය බලයෙන් උරුම කරගත් ඔවුහු සිංහල සිරිත් විරිත් අනුව දන්තධාතූන් වහන්සේගේද ආරක්‍ෂකයෝ වූහ. 1815 මාර්තු දෙවැනිදා අත්සන් කරන ලද ගිවිසුමෙන් ඉංගිරිසිහු ද සිංහල සිරිතට රට පාලනය කිරීමට එකඟ වූහ. ඔවුහු ද දළදා වහන්සේගේ ආරක්‍ෂකයන් බවට පත්වුහ. එහෙත් ඉංගිරිසින්ගේ නියම ස්වරූපය සනාථ කරමින් අසර 02 ක් සම්පූර්ණ වන්නටත් ප්‍රථම ගිවිසුම 1817 වන විට කැඩූහ. 1817 නිදහස් සටන එහි ප්‍රතිඵලයක් විය. එක්දහස් අටසිය හතළිස් ගණන්වල ඔවුහු දළදා වහන්සේගේ භාරකාරත්වයෙන් ද මිදුණහ. ඉන්පසු දියවඩන නිළමේට උන්වහන්සේගේ භාරකාරත්වය හිමි විය.
ෆ්‍රෙඩ්රික් නෝත් ආණ්ඩුකාරයා 1798 දී ලංකාවට පැමිණියේ පෙරදිග වෙළෙඳ සමාගමේ ආණ්ඩුකාරයා ලෙස ය. නෝත්ට පෙර ලංකාවේ හමුදා ආණ්ඩුකාරවරු සිටියහ. මුහුදබඩ පෙදෙස් ඉංගිරිසි රජුට අයිතිවූයේ 1802 දී ය. නෝත් එතැන් සිට ඉංගිරිසි රජුගේ ආණ්ඩුකාරයා විය. එකල එංගලන්තයේ රජු වූයේ තුන්වැනි ජෝර්ජ් ය. 1803 දී නෝත් සිංහලේ රාජ්‍යය අල්ලා ගැනීම සඳහා මහනුවරට හමුදාවක් යැවී ය. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු උපක්‍රමික ව හඟුරන්කෙතට පළා ගොස් ආපසු පැමිණ ඉංගිරිසි හමුදාව වටකර පහර දුන්නේ ය. නෝත්ගේ හමුදාව හංවැල්ල දක්වා පසුබසින තෙක් ම පහර දුන්නේ ය. ශ්‍රි වික්‍රම රාජසිංහ රජු ජනයාගේ ගෞරවයට පාත්‍ර විය. ඉතාමත් ජනප්‍රිය විය.

ශ්‍රි වික්‍රම රාජසිංහ රජු යුද්ධයෙන් පරාජය කිරීමට නොහැකි බව ඉංගිරිසිහු තේරුම් ගත්හ. ඔවුහු තමන්ට සුපුරුදු කපටි දේශපාලනයෙහි යෙදුණහ. කේම්බ්‍රිජ් උපාධිධාරී ජෝන් ඩොයිලි ඉංගිරිසි ඒජන්ත ලෙස කටයුතු කළේ ය. සිංහලයා බෞද්ධ භික්ෂූන්ටත් එම භික්ෂූන්ට පක්ෂපාතී නායකයන්ටත් දක්වන ගෞරවය ඔවුන් මනාකොට හදුනා ගත්තෝය. සිංහල නායකයන් සමග භික්‍ෂූන් වහන්සේ සමග සම්බන්ධකම් ඇතිකර ගත්තේ ය. ඩොයිලි හා අනෙක් ඉංගිරිසිහු භ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුට මත්පැන් පුරුදු කළහ. ඔවුහු රජතුමා දුස්ශීලයකු බවට පත්කළහ. රජතුමා සිංහල සිරිතට පටහැණිව රට කරවන තැනකට පත්කරනු ලැබිණි.
ඒ අතර ඉංගිරිසිහු රජතුමා හා සිංහල නායකයන් බිඳවූහ. ඇතැම් නිළමෙලාට රජකම ඇතුලු විවිධ තනතුරු ලබා දෙන බවට පොරොන්දු වූහ. එහි අවසන් ප්‍රතිඵලය අපි කවුරුත් දනිමු. 1815 පෙබරවාරි 18 වැනි දා රජතුමා ඉංගිරිසින්ට පාවා දෙනු ලැබිණි. අපේම සිංහල දේශද්‍රෝහී නායකයන්ගේ රජුට තිබූ වෛරයත්, බලයට තිබූ කෑදර කමත්, අපේ භික්ෂූන් වහන්සේලාද ඔවුන්ගේ කුමණ්ත්‍රනයට හසුව දුරදිග නොබලා කටයුතු කල නිසාත් කල පාවාදීම හරහා සිංහල ජාතියත් රටත් ආගමත් යන සියල්ලම ඔවුන්ට නතුවිය. ඉංගිරිසිහු යුද්ධයෙන් අල්ලා ගැනීමට නොහැකි වූ සිංහලේ රාජ්‍යය ගිවිසුමකින් භාර ගත්හ. එහෙත් 1815 මාර්තු දෙවැනිදා අත්සන් කළ ගිවිසුමෙන් ද සිංහල සිරිතට අනුව රට කරවන බවටත් (සිංහල) බුද්ධාගම සුරකින බවටත් එකල සිටි බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරයා තුන්වැනි ජෝර්ජ් රජු වෙනුවෙන් පොරොන්දු විය. ඉංගිරිසිහු වැඩිකල් නොගොස් ම ගිවිසුම කැඩූහ. රජකම ලැබූ සිංහලයෙක් නො වී ය. කුංකුණාවේ හාමුදුරුවෝ අනේ කූඹින්නේ තොපටත් රජෙක් ඉන්නේ යනුවෙන් කවි ලිවූහ.

ලංකාවට මුස්ලිම් ජනයා ස්ථිර පදිංචිකරුවන් ලෙස පැමිණ ඇත්තේ දහතුන්වැනි සියවසේ පමණ ය. එයට කලින් අරාබි (යෝනක) වෙළෙන්දන් පැමිණියත් ඔවුන් ස්ථිරව පදිංචි වූ බවට සාක්‍ෂි නැත. වත්මන් දකුණු ඉන්දියාවෙන් පැමිණි මේ මුස්ලිම් ජනයා දෙමළ කතාකළහ. මුස්ලිම් ජනයා වැඩි දෙනකු දෙමළ කතාකරන්නේ එබැවිනි. අරාබියෙන් පැමිණි වෙළෙන්දන් සිංහල ස්ත්‍රීන් සමග විවාහ වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙරට මුස්ලිම් ජනයා ඇතිවිණි යැයි කීිම අරාබි නිසොල්ලාසයට ම අයත් වූවකි. ඒ එසේ නම් මෙරට මුස්ලිම් ජනයාගේ භාෂාව සිංහල විය යතු ය. වැඩිම වුවහොත් අරාබි විය යුතු ය. එහෙත් ඔවුන් ඉතා මෑතක් වන තුරුම කතා කළේ දෙමළ ය. අදත් බොහෝ දෙනා කතා කරන්නේ දෙමළ ය.
මුස්ලිම් ජනයා ලංකාවට පැමිණියේ ඇයි දැයි නො දනිමු. එදා වත්මන් දකුණු ඉන්දියාවේ ඔවුන්ට හිරිහැර ඇති වූ නිසා ලංකාවට පැමිණියේ යැයි සිතිය හැකි ය. සිංහලයෝ මුස්ලිම් ජනයා පිළිගත්හ. ඒ සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතිය යි. පෘතුගීසීන්ගෙන් මුස්ලිමුන්ට කරදර වන විට ඔවුන් කන්ද උඩරට හා වත්මන් නැගෙනහිර පළාතේ පදිංචි කරවීමට සිංහල රජවරු පියවර ගත්හ. සිංලයන් අතර මුස්ලිම් ජනයාට කරදරයක් නො වී ය. මුස්ලිම්හු මූලික වශයෙන් වෙළෙන්දෝ වූහ.
ඉංගිරිසි පාලන සමයෙහි දී දකුණෙන් සිංහලයෝ වෙළෙඳාම පිණිස සිංහලේ, එනම් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහගේ පැරණි රාජ්‍යයට, ගියහ. මුස්ලිම් වෙළෙන්දන් එය නුරුස්සුවාට සැකයක් නැත. ගම්පොළ ප්‍රදේශයෙහි සිංහල බෞද්ධයන් පෙරහැරක් පැවැත්වීම ගැන සිංහල මුස්ලිම් භේදයක් ඇති විය. ඉංගිරිසිහු සිංහලයන්ට එරෙහිව දෙමළ ප්‍රභූන් යොදා ගත් ආකාරයට ම මුස්ලිම් ජනයා ද යොදාගත්හ. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ 1915 සිංහල මුස්ලිම් කෝලාහලය නමින් හඳුන්වනු ලැබූ ගැටුම් ය.
ඉංගිරිසිහු සිංහල නායකයන් සිරභාරයට ගැනීමට ඒ අවසාථාවක් බවට පත්කර ගත්හ. සිංහල ප්‍රාදේශීය නායකයන් අත්අඩංගුවට ගැනුණු අතර මාෂල් හෙවත් යුද්ධ නීතිය යටතේ රට පාලනය කෙරිණි. එඩ්වර්ඩ් හෙන්රි පේද්‍රිස් මහතා 1915 ජූලි මස හත්වැනි දා ඉංගිරිසින් විසින් ඝාතනය කෙරුණේ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ය.

වත්මන් උතුරු පළාත් දෙමළ ජනයා මූලික වභයෙන් ලංකාවට ලන්දෙසීන් විසින් ගෙන්වනු ලැබූ වෙල්ලාලයන්ගෙන් පැවත එන්නෝ වෙති. ඉංගිරිසිහු ඔවුන්ට වරප්‍රසාද දී වෙල්ලාල නායකයන් සිංහල ජාතිකත්වයට එරෙහිව යොදාගත්හ. අද පවත්නා දෙමළ ජාතිවාදයේ මූලාරම්භය 1833 දී ව්‍යවස්ථා සභාව පිහිටුවීමත් සමග ඇති විය. ප්‍රභාකරන් ඔහුගේ සියලා බාප්පලා හා මස්සිනාලා පොත කියවීමෙන් දෙමළ ජාතිවාදයේ විකාශය දැනගත හැකි ය.
දෙමළ ජාතිවාදය කල් යෑමේ දී දෙමළ බෙදුම්වාදය බවටත් පසුව හැත්තෑවේ දී පමණ දෙමළ ත්‍රස්තවාදය බවටත් පත්විය. ඉංගිරිසිහු මේ සියල්ල පිටුපස සිටියහ. ඉංගිරිසින් හා අනෙක් බටහිරයන් දෙමළ ත්‍රස්තවාදයට දුන් මූල්‍යාධාර ගැන කේ පී හෙවත් කුමරන් පද්මනාදන් දන්නා බවට සැකයක් නැත. ඔහු ආරක්‍ෂා කර ගැනීම ඉතා වැදගත් වෙයි. කෙසේ වෙතත් දෙමළ ත්‍රස්තවාදය පරාජය කිරීමට මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතාගේ දේශපාලන නායකත්වයෙන් අපේ රණවිරුවන්ට හැකි විය. මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතා එහි දී ඉංගිරිසින්ට හා අනෙක් බටහිරයන්ට ද ඉන්දියාවට ද අවැසි පරිදි දනින් වැටී ක්‍රියා නොකලේය. ඔවුන්ට අවනත නොවී රටේ ස්වෛරිභාවය හා ඒකීයභාවය රැක ගත්තේ ය. ඒ සඳහා ඔහුට ජන්මයෙන්ම ලද අසහාය පෞර්ෂය මනාකොට පිටිවහලක්වූ බව නොරහසකි. එය මුලු මහත් රට වැසියාම පසුගිය කාලය පුරාවටම දු‍ටු දෙයක්ය.
බටහිරයෝ ඊනියා රාජපක්‍ෂ රෙජිමය පරාජය කිරීමට කටයුතු කළහ. එහි දී ඉන්දියාවේ සහාය ද ඔවුන්ට ලැබිණි. මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතාට එරෙහිව ඊනියා දූෂණ භීෂණ චෝදනා ගෙන ආහ. දැනුත් ගෙනෙති. එහි දී සයිබර් අවකාශය ද යොදා ගැනිණි. රෝ ඔත්තු සේවයට ඊනියා ජාතික ව්‍යාපාරයේ ව්‍යාජ නායකයන් හසුරුවා ගැනීමට හැකි විය. නුතන ඩොයිලිලා තොග පිටින් ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වූහ. ඇතැමුනට ජනාධිපතිකම පොරෙන්දු වූහ. ඔවුහු ඔවුහු සියල්ලෝම එකතු වී දෙමළ හා මුස්ලිම් ඡන්ද ද යොදා ගනිමින් 2015 ජනවාරි අටවැනි දා ඊනියා රාජපක්‍ෂ රෙජිමය පරාජය කළහ.
නෝත්ට යුද්ධයෙන් දිනාගැනීමට නොහැකි වූ රට බ්‍රවුන්රිග් ගිවිසුමකින් දිනා ගත්තේ ය. ප්‍රභාකර්න්ට ආයුධවලින් පිහිටුවීමට නොහැකි වූ ඊළම සුමන්තිරන්ලා ඉංගිරිසින්ගේ සහායෙන් පාර්ලිමේන්තු පණතකින් දිනා ගැනීමට සැරසෙති. අද එය වැළැක්විය හැක්කේද මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතාටමය එසඳහා අවැසි හැකියාව පිලිබඳ සැකයක්ද නැත. එහෙයින් සියලු බලමුලු ඒකරාශී කොට ගනිමින් එම කාර්යට ඔහු නායකත්වය දිය යුතුය. දෛවය විසින් ඔහුට පවරා ඇති වගකීම ඔහු ඉ‍ටුකළ යුතුමය. කෙතරම් බාධක දුක් ගැහැට පැමිණියද ඔහුටද ඉන් මිදී සිටිය නොහැක.
~ නලින් ද සිල්වා මහතා තැබූ සටහනක සංස්කරණයකි.

1948 පෙබරවාරි 04 දා සිංහලේ පැරණි ජාතික කොඩිය වසර 133 කට පසු දිවයින පුරා නැවත ළෙල දෙන්නට විය.

එංගලන්තයේ සිට ගෙන්වා ගන්නා ලද සිංහලේ ජාතික කොඩිය වූ පැරණි සිංහ කොඩිය 1948 පෙබරවාරි 04 වැනිදා රට පුරා සියලු රාජ්‍ය ආයතනවල එසවීම සිංහල රාජ්‍ය නායකයන්ගේ මූලික අභිප්‍රාය වුවත් ඊට විරෝධය දැක්‌වීමට ඇතැම් ද්‍රවිඩ සංවිධාන නායකයන් ක්‍රියා කළ හෙයින් 1948 පෙබරවාරි 02 දින රජයට විශේෂ නිවේදනයක්‌ නිකුත් කිරීමට සිදුවිය.

-රටේ කිසිම තැනක 'නන්දි කොඩිය' එසවීම තහනම් ය. යම් තැනක සිංහ කොඩිය එසවීම නුසුදුසු යෑයි කියන්නේ නම් එම. තැන්වල පෙබරවාරි 04 වෙනිදා ඉංග්‍රීසි කොඩිය පමණක්‌ එසවිය යුතුය. කොඩිගස්‌ දෙකක්‌ සහිත රජයේ ගොඩනැඟිලිවල එක ගසක ඉංග්‍රීසි කොඩියද අනෙක්‌ ගසේ සිංහ කොඩියද එසවිය යුතුය.

ඒ අනුව 1948 පෙබරවාරි 04 දා සිංහලේ පැරණි ජාතික කොඩිය වසර 133 කට පසු දිවයින පුරා නැවත ළෙල දෙන්නට විය. අගමැති ඩී. එස්‌. සේනානායක මහතා 1948 පෙබරවාරි 12 දින මහනුවර දළදා මැඳුර අභියස පැවැත් වූ නිදහස්‌ සමරු උළෙලේ දී හා 1948 පෙබරවාරි 19 දින එංගලන්තයේ ආදිපාදවරයා වූ ග්ලෝස්‌ටර්හි ප්‍රධානත්වයෙන් ලංකාවේ ප්‍රථම පාර්ලිමේන්තුව විවෘත කිරීමේ උත්සවයේ දී අගමැතිවරයා ඔසවන ලද්දේ ද මෙකී පැරණි සිංහ කොඩියම බව අප මතක තබා ගත යුතුය.

එංගලන්තයේ සිට ගෙන්වා ගන්නා ලද සිංහලේ ජාතික කොඩිය වූ පැරණි සිංහ කොඩිය 1948 පෙබරවාරි 04 වැනිදා රට පුරා සියලු රාජ්‍ය ආයතනවල එසවීම සිංහල රාජ්‍ය නායකයන්ගේ මූලික අභිප්‍රාය වුවත් ඊට විරෝධය දැක්‌වීමට ඇතැම් ද්‍රවිඩ සංවිධාන නායකයන් ක්‍රියා කළ හෙයින් 1948 පෙබරවාරි 02 දින රජයට විශේෂ නිවේදනයක්‌ නිකුත් කිරීමට සිදුවිය.

-රටේ කිසිම තැනක 'නන්දි කොඩිය' එසවීම තහනම් ය. යම් තැනක සිංහ කොඩිය එසවීම නුසුදුසු යෑයි කියන්නේ නම් එම. තැන්වල පෙබරවාරි 04 වෙනිදා ඉංග්‍රීසි කොඩිය පමණක්‌ එසවිය යුතුය. කොඩිගස්‌ දෙකක්‌ සහිත රජයේ ගොඩනැඟිලිවල එක ගසක ඉංග්‍රීසි කොඩියද අනෙක්‌ ගසේ සිංහ කොඩියද එසවිය යුතුය.

ඒ අනුව 1948 පෙබරවාරි 04 දා සිංහලේ පැරණි ජාතික කොඩිය වසර 133 කට පසු දිවයින පුරා නැවත ළෙල දෙන්නට විය. අගමැති ඩී. එස්‌. සේනානායක මහතා 1948 පෙබරවාරි 12 දින මහනුවර දළදා මැඳුර අභියස පැවැත් වූ නිදහස්‌ සමරු උළෙලේ දී හා 1948 පෙබරවාරි 19 දින එංගලන්තයේ ආදිපාදවරයා වූ ග්ලෝස්‌ටර්හි ප්‍රධානත්වයෙන් ලංකාවේ ප්‍රථම පාර්ලිමේන්තුව විවෘත කිරීමේ උත්සවයේ දී අගමැතිවරයා ඔසවන ලද්දේ ද මෙකී පැරණි සිංහ කොඩියම බව අප මතක තබා ගත යුතුය.

ජාතික කොඩිය හා බැඳි සිරිත් විරිත්

ජාතියක ප්‍රබලත්වය හා එක්‌සත්කම පිළිබිඹු කරමින් රටක ජනතාවගේ ස්‌වාධිපත්‍යය, ස්‌වාධීනත්වය, දේශ වාත්සල්‍යය Òජාතික අනන්‍යතාව, මෙන්ම කිසියම් රටක ජනතාව ප්‍රාණවත් කරන්නා වූ ද ජාතික සමගිය පෙන්නුම් කරන්නාවූ ද ප්‍රබල සංකේතය ලෙසට ජාතික කොඩිය මහජනයාගේ ගෞරව බහුමානයට පාත්‍ර වන්නේ නිතැතිනි.

සිංහ සංකේතයේ ප්‍රභවය හා විකාශනය

ඕනෑම රටක එහි වැසි ජනතාවගේ ජාතික අනන්‍යතාව හා සංස්‌කෘතිය නිරූපණය වන අයුරින් ජාතික කොඩිය සකස්‌ කිරීම සම්ප්‍රදාය වේ. සිංහල ජාතිය හා සිංහ සංකේතය අතර දූරාතීතයේ සිටම ඇති අවියෝජනීය බැඳීම හේතුවෙන් සිංහ සංකේතය සිංහල ජාතියේ මෙන්ම සිංහල රාජ්‍යයේ රාජකීය ලාංඡනය ලෙසට රාජකීයයන් භාවිත කළ බවට නිදසුන් එමට ය. ශ්‍රී ලාංකේය ජාතික කොඩිය ද සිංහල ජාතියේ ශ්‍රේෂ්ඨත්වය හා සංස්‌කෘතියේ අනන්‍යතාව පිළිබිඹු කරන සිංහ සංකේතය සහිතව නිර්මාණය කිරීමට පෙළඹී ඇත.

සිංහලේ ආදිම මුතුන්මිත්තා සිංහයෙකි (මහාවංශය, 2004(31) එබැවින් ජාතියේ අනන්‍යතාව නිරූපණය උදෙසා ජාතිකත්වය හුවා දැක්‌වෙන සෑම අවස්‌ථාවකදීම සිංහ සංකේතය බද්ධ කිරීමට අතීත මුතුන්මිත්තෝ උත්සාහ දැරූහ. ක්‍රි. පූ. තුන්වන සියවසට අයත් සාංචි ස්‌ථුප කැටයම් අතර විජය කුමරු සිංහ ධජය අතැතිව සිටින ස්‌ථුප කැටයම සිංහ සංකේතයත් සිංහල ජාතියත් අතර ඇති බැඳීමට ප්‍රබල සාක්‌ෂියකි. අතීත රජදරුවන් ස්‌වකීය රාජකීය මුද්‍රdව හා කාසි හැඳින්වීමට ද සිංහ රුව යොදාගැනීමට උත්සුක වූයේ ද තත් වෙසෙස හේතුවෙනි. දේවානම් පියතිස්‌ස රජු "දුටුගැමුණු රජු (වාව්වගේ, 2005) හා දෙවන රාජසිංහ රජු තම රාජ්‍යයේ රාජකීය ධජය සඳහා සිංහ සංකේතය ඇතුළත් කර තිබූ බවට සාක්‌ෂි තිබේ. තෙවන හා සිව්වන බුවනෙකබාහු රජවරුන්ගේ රාජකීය ලාංඡනය හා කොඩිය සිංහ සංකේතයෙන් සමන්විතව ඇත. සිංහ සංකේතය අතීත පර්සියානු හා කේරළයේ රාජකීය කොඩි සඳහා ද යොදාගෙන තිබීම විශේෂත්වයකි. මහ පැරකුම් රජුගේ රජමාලිගා මණ්‌ඩපද්වාරයේ සිංහ සංකේතයේ නටබුන් දක්‌නට ලැබේ. (සෙනෙවිරත්න. 1998 (330) නිශ්ශංක මල්ල රජු ස්‌වකීය රාජකීය සිංහාසනයෙහි සිංහ රුව මූර්තිමත් කිරීමට කටයුතු කර ඇත්තේත් (රෝහණධීර. 1998(161) කාශ්‍යප රජු සිගිරි ද්වාරයට සිංහ රුව යොදාගත්තේත් සිංහල ජාතියේ අනන්‍යතාවය ලෝකයා ඉදිරියේ හුවා දැක්‌වීමට බැව් නිසැකය. එදා මෙදා තුර දෙස්‌ විදෙස්‌ ජනයාගේ නොමඳ පැසසුමට පාත්‍ර වූ සීගිරිය වර්තමානයේ ලෝක උරුමයක්‌ව පවතී. මිහින්තලේ නිර්මාණය කර ඇති සිංහ රුව සහිත සිංහ පොකුණ අතීත හෙළ කලාකරුවාගේ නිර්මාණාත්මක කෞශල්‍ය විදහාපායි. අනුරාධපුර හා පොළොන්නරු යුගයේ සඳකඩපහණ්‌ හි සිංහරුව කැටයම් කර තිබීමෙන් ගම්‍ය වන්නේ සිංහල ජාතියත් ජාතික අනන්‍යතාවත් සංස්‌කෘතියත් සමඟ සිංහ සංකේතයේ පවත්නා ඓද්‍රීය බද්ධතාවයි. (සෙනෙවිරත්න. 1998(283)

ජාතික කොඩියේ ප්‍රභවය හා විකාශනය

ඈත අතීතයේ සිටම ලක්‌දිව රාජකීය කොඩි මෙන්ම දිසා කොඩි සඳහා ද සිංහ සංකේතය සහිත සිංහ කොඩිය යොදාගත් බවට සාක්‌ෂි ඇත.

1. අනුරාධපුර දිසා කොඩිය

2. මහනුවර මරිගා කොඩිය

3. කුණ්‌ඩසාලේ ඉර හඳ කොඩිය

4. මහනුවර නරසිංහ කොඩිය

5. රත්නපුර සිංහල රාජකීය කොඩිය

6. උඩරට රාජකීය කොඩිය

7. වෙල්ලස්‌සේ දිසා කොඩිය

8. මහනුවර සිංහ කොඩිය

9. තමන්කඩුව හත්කෝරල කොඩිය

උක්‌ත සියලු කොඩි සඳහා සිංහ සංකේතය යොදාගෙන තිබේ. එබැවින් සිංහල ජාතියේ අනන්‍යතාව පිළිබිඹු කරනා සිංහ සංකේතයට ඇත්තේ දිගු ඉතිහාසයක්‌ බව තහවුරු වේ. සිංහල රාජ්‍යයේ අවසන් රජතුමා වූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු ස්‌වකීය රාජකීය කොඩි වශයෙන් භාවිත කළේ ද සිංහ කොඩියයි. සිංහල ජාතියේ පරාදීනභාවය සනිටුහන් කරමින් ක්‍රිස්‌තු වර්ෂ 1815 මාර්තු 02 වැනිදා සිංහල රාජ්‍යය ඉංග්‍රීසීන් විසින් පවරා ගැනීමේ ගිවිසුම අත්සන් කිරීමත් සමඟම සිංහලේ අන්තිම රජු වූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගේ රාජකීය සිංහ කොඩිය ඉංග්‍රීසින් අතට පත් වූ අතර ඉංග්‍රීසින්ගේ යුනියන් ජැක්‌ කොඩිය මහනුවර මඟුල් මඩුවේදී ඔසවන ලදී. (බස්‌නායක. 2005(51) එතැන් පටන් සිංහල ජාතියේ පැවති අතීත ශ්‍රී විභූතිය "සභ්‍යත්වය, සංස්‌කෘතිය හා අනන්‍යතාව නිදහස්‌ නිවහල් බවද මුළුගැන්වී ගියා පමණක්‌ නොව සිංහල ජාතිය ලෝකයා හමුවේ පරාදීන ජාතියක්‌ බවට ද පත්විණි.

උක්‌ත තත්ත්වය නිසා නැති වූ හෙළ ශ්‍රී විභූතිය හා ජාතික අනන්‍යතාව යළිත් ඉස්‌මතු කරනු පිණිස යටත් විජිත පාලනය හමුවේ ජාතික නිදහස වෙනුවෙන් ක්‍රියා කළ ජාතික නායකයෝ යුහුසුලුව කටයුතු කරන්නට වූහ. එහි දී මූලික පියවරක්‌ වශයෙන් සිංහලයේ පැරණි ජාතික කොඩිය සොයා ගැනීමට අධිනීතිඥ ඊ. ඩබ්ලිව්. පෙරේරා, පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්‌ එච්. සී. පී. බෙල් "කෞතුකාගාර අධ්‍යක්‍ෂ ජෝසප් පියර්සන් "ශ්‍රීමත් ඩී. බී. ජයතිලක" ඩී. ආර්. විජයවර්ධන ආදීහු ක්‍රියා කළහ. මෙකී කර්තව්‍යයේ දී මූලික වශයෙන් ඔවුන් උත්සාහ දැරුවේ සිංහලයේ ජාතික කොඩිය වූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගේ සිංහ කොඩිය ලක්‌දිව කොතැනක හෝ තිබේ නම් එය සොයාගැනීම කෙරෙහිය. ඒ සඳහා ක්‍රි. ව. 1912 වර්ෂයේ නොවැම්බර් මාසයේ මහනුවර කච්ෙච්රියේ දී ලංකාවේ එවකට භාවිත වූ කොඩි පිළිබඳ ජාතික මට්‌ටමේ විමර්ශනයක්‌ සිදු කරනු ලැබුවත් ඉන් අපේක්‌ෂිත අරමුණ ඉටු නොවිණි.

අධිනීතිඥ ඊ. ඩබ්ලිව්. පෙරේරා ප්‍රමුඛ පිරිස අනතුරුව එංගලන්තය දෙසට යොමු වන්නේ යටත් විජිත දේශයන්ගේ රාජකීය කොඩි සියල්ල මව් රටට ගෙන ගොස්‌ ඇති බවට ලැබෙන සාක්‍ෂි යෙනි. ඒ අනුව ඊ. ඩබ්ලිව්. පෙරේරා, ඉංග්‍රීසි ජාතික µeරන් බර්ත් සමර්සෙට්‌ හැරල්ඩ් ආදීන්ගේ උපකාරයද ඇතිව එංගලන්තයේ යුද ඇඳුම් තැන්පත් කළ ශාලාවක තිබී සිංහල කොඩිය පිළිබඳ පළමු ලියවිල්ල සොයාගැනීම සුවිශේෂ සිද්ධියක්‌ වේ. ඒ ඔස්‌සේ යමින් එංගලන්තයේ චෙල්සි යුද හමුදා ගිලන්හලේ දී සිංහ සංකේතය සහිත සිංහල රාජකීය කොඩිය වූ ද ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගේ රාජකීය කොඩිය ඊ. ඩබ්ලිව්. පෙරේරා විසින් සොයාගත් අතර ඩී. ආර්. විජයවර්ධන මහතා එංගලන්තයේ වූ මෙරට ජාතික කොඩිය වූ සිංහ කොඩිය ඒ අයුරින්ම පිටපත් කරවා සවුත්වුඩ් සමාගම මගින් වර්ණ ගන්වා මෙරටට ගෙන්වා ගැනීමට ක්‍රියා කළේය. (එම පිටපතෙහි ජායාරූපයක්‌ ඊ. ඩබ්ලිව්. පෙරේරා විසින් රචිත -සිංහලයන්ගේ ධජ සහ පතාක නම් කෘතියේ දැක්‌වේ.) (හේරත්. 1988(23)

සිංහලයන්ගේ ජාතික කොඩිය වූ සිංහ කොඩිය ඉංග්‍රීසින් විසින් ලක්‌දිව යටත් කොට වසරක්‌ පිරුණු 1915 මාර්තු මස 02 දිනමිණ පුවත්පතෙහි මුල් පිටු වේ පළකරන ලදී. (එම සිංහ කොඩියේ කහ පැහැති ශෛලිගත සිංහයාත් බෝපත් සතර සහ පසුබිමෙහි රතු පාට පමණක්‌ විය.) ඩබ්ලිව්. ඊ. බැස්‌ටියන් සහ එම්. ඩී. ගුණසේන ආදීහු එම සිංහ කොඩියේ පිටපත් මුද්‍රණය කර රට පුරා බෙදා හැරීමට ක්‍රියා කළහ.

ඡේ. ආර් ජයවර්ධන මහතා 1945 වසරේ සැප්තැම්බර් මාසයේ වූ රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභා අය-වැය විවාදයේ දී සිංහ කොඩිය නැවත භාවිත කිරීමේ අවශ්‍යතාව හා වැදගත්කම පිළිබඳ කරුණු දැක්‌වීමෙන් පසුව එංගලන්තයේ පැවති සිංහ කොඩිය මෙරටට ගෙන්වා ගැනීමට එවක රජය ක්‍රියා කළේය. කෙසේ නමුත් 1815 සිට 1948 නිදහස ලැබෙන තෙක්‌ මෙරට ජාතික කොඩිය ලෙසට සිංහ කොඩිය මහ ජනයා පිළිගත්තද නිල වශයෙන් පැවතියේ එංගලන්තයේ යුනියන් ජැක්‌ කොඩිය බව අවිවාදයෙන් පිළිගතයුතු සත්‍යයකි.

එංගලන්තයේ සිට ගෙන්වා ගන්නා ලද සිංහලේ ජාතික කොඩිය වූ පැරණි සිංහ කොඩිය 1948 පෙබරවාරි 04 වැනිදා රට පුරා සියලු රාජ්‍ය ආයතනවල එසවීම සිංහල රාජ්‍ය නායකයන්ගේ මූලික අභිප්‍රාය වුවත් ඊට විරෝධය දැක්‌වීමට ඇතැම් ද්‍රවිඩ සංවිධාන නායකයන් ක්‍රියා කළ හෙයින් 1948 පෙබරවාරි 02 දින රජයට විශේෂ නිවේදනයක්‌ නිකුත් කිරීමට සිදුවිය.

-රටේ කිසිම තැනක 'නන්දි කොඩිය' එසවීම තහනම් ය. යම් තැනක සිංහ කොඩිය එසවීම නුසුදුසු යෑයි කියන්නේ නම් එම. තැන්වල පෙබරවාරි 04 වෙනිදා ඉංග්‍රීසි කොඩිය පමණක්‌ එසවිය යුතුය. කොඩිගස්‌ දෙකක්‌ සහිත රජයේ ගොඩනැඟිලිවල එක ගසක ඉංග්‍රීසි කොඩියද අනෙක්‌ ගසේ සිංහ කොඩියද එසවිය යුතුය.

ඒ අනුව 1948 පෙබරවාරි 04 දා සිංහලේ පැරණි ජාතික කොඩිය වසර 133 කට පසු දිවයින පුරා නැවත ළෙල දෙන්නට විය. අගමැති ඩී. එස්‌. සේනානායක මහතා 1948 පෙබරවාරි 12 දින මහනුවර දළදා මැඳුර අභියස පැවැත් වූ නිදහස්‌ සමරු උළෙලේ දී හා 1948 පෙබරවාරි 19 දින එංගලන්තයේ ආදිපාදවරයා වූ ග්ලෝස්‌ටර්හි ප්‍රධානත්වයෙන් ලංකාවේ ප්‍රථම පාර්ලිමේන්තුව විවෘත කිරීමේ උත්සවයේ දී අගමැතිවරයා ඔසවන ලද්දේ ද මෙකී පැරණි සිංහ කොඩියම බව අප මතක තබා ගත යුතුය.

1948 ජනවාරි 16 දින සිංහ ධජය ලංකා රාජ්‍යයේ කොඩිය ලෙස යොදා ගැනීමේ යෝජනාව මැති සබයේදී නැවත සාකච්ජාවට ලක්‌aවීම විශ්ෂත්වයකි. එහිදී ඒ. සිද්දි ලෙබ්බේ, ඊ.ඒ. ගූණසිංහ "ඡේ. ආර්. ජයවර්ධන, කොල්වින් ආර් ද සිල්වා, ටී.බී. ජයා, ඡේ. බී. රඹුක්‌පොත එච්. ශ්‍රී නිශ්ශංක, ජී. ජී. පොන්නම්බලම්, ආතර් ද සොයිසා, ඩී. එස්‌. සේනානායක ආදීහු පක්‍ෂව ද එස්‌. ඡේ. වී. චෙල්වනායගම්, ඡේ. කනගරත්නම්, පිලිප් ගුණවර්ධන, සී. සුන්දරලිංගම්, කේ. වී. නඩරාජා ආදීහු විපක්‍ෂව ද කරුණු ඉදිරිපත් කළහ. අගමැතිවරයා විසින් 1948 මාර්තු 16 වන දින නිල වශයෙන් ජාතික කොඩියක්‌ තෝරාගැනීම සඳහා ජාතික ධජ කමිටුව නමින් විශේෂ කමිටුවක්‌ද පත් කරන ලදී.

එස්‌. ඩබ්ලිව්. ආර් ඩී. බණ්‌ඩාරනායක (සභාපති)

සෙනරත් පරණවිතාන (ලේකම්)

ඡේ. ආර්. ජයවර්ධන

ජී. ජී. පොන්නම්බලම්

ටී. බී. ජයා

කර්නල් ඡේ. ඇල්. කොතලාවල

එස්‌. නඩේසන්

එල්. ඒ. රාජපක්‌ෂ

1950 පෙබරවාරි 13 වැනි දින ජාතික ධජ කමිටුවේ අවසන් වාර්තාව රජයට භාර දෙන ලදී. එහි 34 වන පිටුවෙහි ඇතුළත් වූ සිංහ කොඩියේ සිතුවම කමිටුව විසින් ජාතික ධජය ලෙසට අනුමත කොට අත්සන් කරනු ලැබීය. එහි නිර්දේශය මෙසේය. මෙම සැලැස්‌මේ එකම ප්‍රමාණයෙන් වූ කොළ සහ රඹ වර්ණයෙන් යුතු පටි දෙකකි. එක්‌ එක්‌ පටියේ ප්‍රමාණය කොඩියේ සම්පූර්ණ ප්‍රමාණයෙන් හතෙන් එකක්‌ විය යුතුය. මුස්‌ලිම් ජාතීන් වෙනුවෙන් කොළ පාටත් ද්‍රවිඩ ජාතීන් වෙනුවෙන් රඹ පාටත් එක්‌ කළේය.

1951 පෙබරවාරි 17 දින ඩී. එස්‌. සේනානායක අගමැති වරයා උක්‌ත නිර්දේශ පිළිගැනීමට ඉදිරිපත් කළ වාර්තාව පාර්ලිමේන්තු විවාදයෙන් පසුව 1951 මාර්තු මස 02 දින පැවති ඡන්ද විමසීමේ දී වැඩි ජන්ද 30 කින් සභා සම්මත වී ලාංකේය ජාතික කොඩිය බවට නීති ගත විය. 1951 මාර්තු 31 දා ප්‍රතිනිර්මාණය කළ ජාතික කොඩිය ප්‍රථමවරට පාර්ලිමේන්තුව ඉදිරිපිට ලෙළ දෙන්නට විය. ජාතික කොඩියේ සතර කොනෙහි වූ බෝපත් හා සිංහරුව ශෛලිගත බවින් තොරව ස්‌වාභාවික ලෙසත් ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට 1972 දී පිහිට වූ ජනරජ ආණ්‌ඩුවේ සංස්‌කෘතික ඇමැති වූ එස්‌. එස්‌. කුලතිලක, අමාත්‍යංශ ලේකම් නිශ්ශංක විඡේරත්න යනාදීහු ක්‍රියා කළහ. 1972 දී කොළඹ පැවැති ජනරජ උත්සවයේ දී එසේ සකස්‌ කළ සිංහ කොඩිය ජනාධිපති විලියම් ගොපල්ලව මහතා විසින් පළමුවරට ඔසවන ලද අතර අගමැති ආර්. ප්‍රේමදාස මහතා 1985 වසරේ ජාතික නිදහස්‌ දිනයේ දී රටේ ඒකීයභාවය හා සහයෝගිතාව සංකේතවත් කරමින් රට පුරා ජාතික ධජය ඔසවන ලෙස කළ ඉල්ලීමට ගරු කරමින් එතැන් සිට සෑම ජාතික දිනයකදීම රට පුරා ජාතික කොඩිය ලෙළදීම ජාතික සිරිතක්‌ බවට පත්විය.

1978 ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ ආණ්‌ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්‌ථාවේ මෙකී සිංහ කොඩිය ජාතික කොඩිය වශයෙන් ව්‍යවස්‌ථාගත කර ඇති අතර එහි දෙවන උප ලේඛනයෙහි ජාතික කොඩියේ ආකෘතිය දක්‌වා ඇත. 1978 ජාතික කොඩිය පිළිබඳව සකස්‌ කෙරුණු රීති මාලාව 1981 දී අමාත්‍ය මණ්‌ඩලය පිළිගන්නා ලදී. එම නිර්දේශ මෙසේය.

ජාතික කොඩියේ ඉතිහාසය.

සැලැස්‌ම.

ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ වැරදි හා නිවැරදි ක්‍රම.

නිsවැරැදි භාවිතය.

අව භාවිතය.

1986 දී ජාතික කොඩිය පිළිබඳ සංශෝධිත රීති සංග්‍රහයක්‌ අමාත්‍ය මණ්‌ඩලය විසින් අනුමත කරන ලදී.

ජාතික කොඩියේ පණිවිඩය හා වැදගත්කම.

ප්‍රදර්ශනය කළ යුතු අවස්‌ථා.

එළිමහනේ ප්‍රදර්ශනය කිරීම.

පෙරහැරවලදී ප්‍රදර්ශනය කිරීම.

වැරදි ලෙස ප්‍රදර්ශනය හා අවභාවිතය.

එක්‌සත් ජාතීන්ගේ කොඩි සමඟ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණවලදී ප්‍රදර්ශනය කිරීම.

පිටරට සම්භාව්‍ය පුද්ගලයන්ගේ සංචාරවලදී ප්‍රදර්ශනය කිරීම.

විදේශයකදී ප්‍රදර්ශනය කිරීම.

ආයතන, දුම්රිය, අහස්‌ යානා ආදියේ ප්‍රදර්ශනය කිරීම.

1985 අංක 693 දරන ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිතිකරණයෙහි සඳහන් පරිදි ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩිය නිර්මාණය කළ යුතු ආකාරය මෙසේය.

ජාතික කොඩියේ වර්ණ සහිත පෙදෙස්‌ තුන වන කොළ, තැඹිලි, ලෝහිත, යන වර්ණ පිළිවෙළින් 1.1.5 යන අනුපාතයට සකස්‌ විය යුතුය. කොඩියේ දිග, පළල මෙන් දෙගුණයක්‌ විය යුතුය.

සිංහලයේ ජාතික කොඩියේ ඇතුළත් සියලුම සංකේතයන්හි අර්ථවත් වන සංකේතයන් විශේෂ වන්නේ සිංහල බෞද්ධ සංස්‌කෘතියේ අනන්‍යතාවත් සභ්‍යත්වයත් ස්‌වාධීනත්වයත් ඒ හා බැඳී පවතින හෙයිනි.

ජාතික කොඩිය හා බැඳුණු සිරිත් විරිත්

විසරණය, සංක්‍රමණ, සංස්‌කෘතිsක සංස්‌පර්ශය හා බද්ධ වු ගෝලීයකරණය හේතුවෙන් දිනෙන් දින ජාතීන් අතර පවත්නා සංස්‌කෘතික අනන්‍යතාවත්, ස්‌වාධිපත්‍යය හා ස්‌වාධීනත්වයත් ක්‍රමයෙන් හායනීයත්වයට ළඟාවනු නොනැවැත්විය හැකි අඛණ්‌ඩ ප්‍රවාහයක්‌ බවට පත් වී හමාරය. මෙකී තත්ත්වය හමුවේ ලෝකයා ඉදිරියේ ජාතික අනන්‍යතාව, ස්‌වාධිපත්‍යය හා ස්‌වාධීනත්වය තහවුරු කරනු පිණිස ජාතික ධජය නිරවද්‍ය ලෙස භාවිත කළයුතු ආකාරය දැන සිටීම කාලීන අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි. ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩිය භාවිතය හා අව භාවිතය පිළිබඳ නිති රීති ආණ්‌ඩුක්‍රම ව්‍යවස්‌ථාවේ දක්‌වා තිබේ.

ජාතික කොඩියේ නිවැරැදි භාවිත අවස්‌ථා

එළිමහනේ ජාතික කොඩිය ප්‍රදර්ශනය කිරීම

ජාතික දිනය හා රජය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලබන ජාතික වශයෙන් වැදගත් දිනයන්හි දී සහ සියලුම රාජ්‍ය උත්සවයන්හිදී ජාතික ධජය එළිමහනේ ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

ජාතික ධජය ප්‍රදර්ශනය කරන කවර අවස්‌ථාවකදී වුවද එයට ඉහළම ගෞරවනීය ස්‌ථානය දිය යුතු අතර හොඳින් පෙනෙන ස්‌ථානයක එය සවි කර තැබිය යුතුය.

විදේශීය රාජ්‍ය නායකයකුගේ ධජයක්‌ මෙරට දී ප්‍රදර්ශනය කරන අවස්‌ථාවක දී ශ්‍රී ලංකා ජාතික ධජයද ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

සෑම විටම ජාතික ධජය එසවීමේ මෙන්ම පහත් කිරීමේ කාර්යයද කළ යුත්තේ සෙමෙන් හා ගෞරවාන්විතවය.

සිරස්‌ තීරු දෙක කොඩි ගස දෙසින් සිටිනා පරිදි ජාතික කොඩිය ඔසවා තැබිය යුතුය.

සෑම උත්සවයකදීම ජාතික කොඩියට ප්‍රමුඛස්‌ථානය දිය යුතුය. වෙනත් කිසිදු කොඩියක්‌ ඊට ඉහළින් ඔසවා තැබිය යුතු නොවේ.

වෙනත් ජාතීන්ට අයත් කොඩි ඔසවා තැබීමේ දී ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩියට වම් පසින් සම උසකින් හා සම ප්‍රමාණයකින් යුක්‌තව තැබිය යුතුය.

රාත්‍රි කාලයක දී ජාතික කොඩිය ප්‍රදර්ශනය කරන විටදී එය ඔසවා තබන තාක්‌ විදුලි ආලෝකයෙන් ආලෝකවත් කළ යුතුය.

ආගමික කොඩි ප්‍රදර්ශනය කළ යුත්තේ ජාතික කොඩිය හා සම උසින් සිටින පරිදිය.

පළාත් කොඩි, ප්‍රාදේශීය කොඩි, සමිති සමාගම් ආදියෙහි ධජ, පතාක සමඟ ජාතික කොඩිය එසවීමේදී ජාතික කොඩිය තැබිය යුත්තේ සියල්ලටම මැද ඉහළම ස්‌ථානයේය.

පළාත් හා පාසල් ධජ සමඟ ජාතික ධජය එකම කොඩි ගසක එකම කොණක එල්ලනු ලබන විටක දී ජාතික ධජය ඉහළින්ම ඔසවා තැබිය යුතුය.

එකිනෙකට යාව කොඩිගස්‌ කිහිපයක කොඩි එල්ලනු ලබන විට දී මුලින්ම එසවිය යුත්තේත් අවසානයට පහත් කළ යුත්තේත් ජාතික කොඩියයි.

වීදියක්‌ මැද ජාතික කොඩිය ප්‍රදර්ශනය කරනු ලබන විට සිංහයා නිසි පරිදි සෘජුව සිටින සේ තිරස්‌ අතට කොඩිය දිග පැත්තෙන් එල්විය යුතුය.

ජාතික කොඩිය ඔසවනු ලබන විටදී කාලගූණය කුමක්‌ වුවත් හිරු උදාවේ සිට හිරු බැසීම දක්‌වා එකම ස්‌ථානයක ඔසවා තැබිය යුතුය.

වේදිකාවක්‌ මත ජාතික කොඩිය ඔසවන විටදී කථිකයා සභාවට මුහුණ දුන් විට ඔහුගේ දකුණු පස ඉහළින් කොඩිගසක මුදුනේ හෝ කථිකයාට පිටුපසින් බිත්තියට හේත්තුවන සේ ඔහුට ඉහළින් තැබිය යුතුය.

ජාතික කොඩිය ඔසවනු ලැබූ විට ජාතික ගීය ගායනය හෝ වාදනය කළ යුතුය.

සියලු දෙනා නැගී සිටිය යුත්තේ ජාතික කොඩියට මුහුණ ලා සිරුවෙනි.

හමුදා නිල ඇඳුමින් සැරසුණු අය උචිත හමුදා ගෞරවය දැක්‌විය යුතුය.

සාමාන්‍ය පුද්ගලයන් හිස්‌ වැසුම් ඉවත් කළ යුතුය.

එක්‌සත් ජාතීන්ගේ කොඩි සමඟ ජාතික කොඩිය ප්‍රදර්ශනය කිරීම

වෙනත් ජාතීන්ගේ හා එක්‌සත් ජාතීන්ගේ කොඩි සමග ජාතික ධජය ප්‍රදර්ශනයේදී ජාතික කොඩිය එම කොඩි පෙළෙහි දකුණු පස අන්තිම කෙළවරේ ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

නිරීක්‌ෂකයකු නරඹන්නන්ට මුහුණලා කොඩි පෙළ මධ්‍යයේ සිටියදී ජාතික කොඩිය ඔහුගේ දකුණු පස අන්තිම කෙළවරේ විය යුතුය.

ජාතික කොඩියේ සිට අකාරාදි පිළිවෙළට අනෙකුත් විදේශීය කොඩි සවි කළ යුතුය.

ජාතික ධජය පළමුවෙන්ම ඔසවා අන්තිමටම පහත් කළ යුතුය.

සංවෘත චක්‍රාකාරව කොඩි ප්‍රදර්ශනයේදී ජාතික කොඩියෙන් චක්‍රය ආරම්භ කළ යුතුය.

කොඩි කඳන් එකිනෙකට හරස්‌ව සිටින සේ වෙනත් කොඩියක්‌ සමග ජාතික කොඩිය බිත්තියට සවිකර ප්‍රදර්ශනය කිරීමේදී ජාතික ධජය දකුණු පසින් තිබිය යුතු අතර එහි කොඩිකඳ අනෙක්‌ කොඩියේ කොඩි කඳට ඉදිරියෙන් තැබිය යුතුය.

එක්‌සත් ජාතීන්ගේ කොඩිය ජාතික කොඩිය සමග එසවීමේදී ජාතික ධජය එය මුහුණලා සිටින දිසාවට හරියටම දකුණු පසින් එසවිය යුතුයි.

එකම කොඩි ගසක්‌ මුදුනෙහි වෙනත් කොඩි කිහිපයක්‌ සමග ජාතික කොඩිය ඔසවා නොතැබිය යුතුය.

රජය නිශ්චිත කොට ඇති විටකදි කඩදාසි හෝ වෙනත් ද්‍රව්‍යයකින් සකස්‌ කළ කොඩි භාවිතයෙන් පසු නිසි පරිදි අපහරණය කළ යුතුය.

විදේශීය ආණ්‌ඩුවල රාජතාන්ත්‍රික සහ තානාපති නියෝජිත අනුග්‍රහයෙන් පැවැත්වෙන සංස්‌කෘතික සංදර්ශන, ගීත ප්‍රසංග, චිත්‍රපට උත්සව අවස්‌ථාවලදී ජාතික කොඩිය හා වෙනත් රටවල කොඩි රාජ්‍ය අවසරය සහිතව ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

විදේශ කටයුතු අමාත්‍යංශයට අවශ්‍ය පරිදි ජාතික කොඩිය නීතිරීතිවලට යටත්ව ගුවන් තොටුපළේදී ප්‍රදර්ශනය කළ හැකිය.

සම්භාවනීය විදේශ අමුත්තන් මෙරටට පැමිණි කල විදේශ කටයුතු අමාත්‍යංශය මගින් පැමිණි අමුත්තා අයත් රටෙහි ජාතික ධජය සමග අපගේ ජාතික ධජය සුදුසු ස්‌ථානයක ඔසවනු ලබයි.

විදේශයක දී ජාතික කොඩිය ප්‍රදර්ශනය කිරීම

ජාතික කොඩිය විදේශයන්හි භාවිත කරන විටදි විදේශයක සිටින ශ්‍රී ලංකා රාජතාන්ත්‍රික දූත මණ්‌ඩලයක්‌ විසින් එකී දූත මණ්‌ඩල කාර්යාලයෙහි දූත මණ්‌ඩල ප්‍රධානියාගේ නිවසෙහි සහ දූත මණ්‌ඩලයේ ප්‍රධානියාගේ ඉදිරියෙහි ජාතික ධජය ප්‍රදර්ශනය කරනු ලැබීමේදී ශ්‍රී ලංකා කොඩියට අයත් රීති සංග්‍රහයට අමතරව ඔවුන් දූත මෙහෙය සඳහා පත් කරනු ලැබ සිටින රටෙහි පවත්නා කොන්දේසිවලටද එකී රටෙහි සිටිනා වෙනත් රාජතාන්ත්‍රික දූත මණ්‌ඩල විසින් අනුගමනය කරනු ලබන ක්‍රියාමාර්ග උනුව ද කටයුතු කළ යුතුය.

ශ්‍රී ලංකාව සහභාගි වන ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණවලදී ජාතික කොඩිය ප්‍රදර්ශනය කළ හැක්‌කේ අදාළ නීති රීතිවලට අනුවයි.

ජාතික කොඩියේ අවභාවිත අවස්‌ථා

කිසිවක්‌ හෝ කිසිවෙකු වෙනුවෙන් ජාතික කොඩිය මද වශයෙන් පහත් කිරීම නොකළ යුතුය.

ජාතික කොඩිය කිසිම අවස්‌ථාවක බිම නොතැබිය යුතුය. ජාතික ධජය පෙරහැරක ගෙන යැමේදී කිසිදු විටක පොළොවට සමතලාව සිටින සේ හෝ තිරස්‌ ලෙස රැගෙන යා යුතු නොවේ.

වෙනත් වර්ගයේ කොඩි පෙළක්‌ ඇති විට එම කොඩි පෙළේ මැදට ජාතික කොඩිය ගෙන යා යුතුය.

වෙනත් කොඩියක්‌ සමඟ පෙරහැරක ගෙනයද්දී ජාතික කොඩිය තැබිය යුත්තේ පෙළපාලියේ දකුණෙනි.

ධජය එසවිය යුත්තේ එහි කොපුවෙන් මිස සැලෙන පැත්තෙන් නොවේ. නූලකින් එසවීම අනුචිතය.

කොපුවෙන් කොඩිය ඔසවන විට කොඩි කණු ලම්බාකාරව හෝ කෝණාකාරව තිබිය යුතුය.

ජාතික කොඩිය ඔසවන අවස්‌ථාවේ දී සියලු දෙනා නැගී සිට සීරුවෙන් කොඩියට මුහුණ දිය යුතු අතර දුම්බීම ආහාරපාන ගැනීම කතා කිරීම සිනාසීම හෝ නොකළ යුතුය.

හමුදා නිල ඇඳුමෙන් සැරසුණු අය අදාළ සේවා නියෝග අනුව ආචාර කළ යුතුය.

චාරිත්‍රානුකූලව මඟුල්බෙර වාදනය හා ශංඛ නාද පැවැත්විය යුතු වුවත් වෙනත් කිසිදු සංගීතයක්‌ වාදනය නොකළ යුතුය.

හානියට පත්වූ හෝ අවලක්‌ෂණ වූ හෝ ජාතික ධජයක්‌ ප්‍ර්‍රදර්ශනය නොකළ යුතුය.

මල් හෝ මල්දම් හෝ ලාංඡන ඇතුළු අන් කිසිවක්‌ ජාතික කොඩිය ඔසවා ඇති කොඩි ගහ මත හෝ ඊට ඉහළින් නොතැබිය යුතුය.

ජාතික කොඩිය මල් වැල්, ලිය වැල, පීත්ත පටි, මල්, හෝ සැරසිලි ධජ, පතාකාදිය ලෙස හෝ වෙනත් කිසිදු ආකාරයක සැරසිල්ලක්‌ ලෙස භාවිත නොකළ යුතුය.

ජාතික කොඩියේ පෙනුම ගෙන දෙන පරිදි වෙනත් පාට රෙදි කැබලි පිළියෙල කර තැබීම නොකළ යුතුය.

කථිකයෙකුගේ මේස ආවරණයක්‌ ලෙස හෝ කථික වේදිකාවක්‌ මතින් රැලි පහතට වැටෙන සේ ආවරණය කිරිම පිණිස ජාතික ධජය භාවිත නොකළ යුතුය.

කිසිම අවස්‌ථාවකදී ජාතික කොඩියේ සිංහයා උඩු යටිකුරු ආකාරයෙන් ප්‍රදර්ශනය නොකළ යුතුය.

ජාතික කොඩිය පොළොව ස්‌පර්ශ වීමට හෝ ජලය මත ඇදීයාමට ඉඩ නොතැබිය යුතුය.

ජාතික කොඩියට හානිවන කිසිදු ආකාරයකින් එය ඔසවා තැබිය යුතු නොවේ.

ජාතික ධජය පෙළපාලියකට අයත් සංදර්ශන රථයක ප්‍රදර්ශනය කිරීමේදී කොඩි ගසක පමණක්‌ සවි කර ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.

ජාතික ධජය කිසිම අවස්‌ථාවකදී අඳින ඇඳුමක්‌ සිවිලිම් ආවරණයක්‌ හෝ ඇතිරිල්ලක්‌ හෝ ආස්‌තරයක්‌ ලෙස භාවිත නොකළ යුතුය. (රාජ්‍ය හමුදා අවමංගල්‍යයකදී භාවිත කළ හැක)

මල් වැලක්‌ ලෙස හෝ රැලි කොට හකුළා හෝ උඩට ඇදීමක්‌ නොකළ යුතු අතර සැම විටම නිදහසේ එල්ලෙමින් තිබීමට ඉඩ හැරිය යුතුය.

ජාතික ධජය පහසුවෙන් ඉරී යැමට කිලිටිවීමට හෝ හානියට පත් වීමට ඉඩ ලැබෙන පරිදි සවි කිරීම ප්‍රදර්ශනය කිරීම ගබඩා කර තැබීම නොකළ යුතුය.

ජනාධිපති ආඥාවෙන් සිදු කෙරෙන යුද හමුදා රෙජිමේන්තු සඳහා ජනාධිපති වර්ණ ප්‍රදානයකදී හැර කිසිම සලකුණක්‌ විශේෂ ලාංඡනයක්‌ අකුරක්‌ වචනයක රූපයක මෝස්‌තරයක්‌ පින්තූරයක්‌ හෝ චිත්‍රයක්‌ ජාතික කොඩිය මත තැබීම නොකළ යුතුය.

කිසියම් දෙයක්‌ දැමීම දමා තබාගැනීම ගෙන යැම හෝ ගෙන ගොස්‌ භාරදීම සඳහා උපයෝගි කරගනු ලබන මල්ලක්‌ හෝ බඳුනක්‌ ලෙස භාවිත නොකළ යුතුය.

කිසිම ආකාරයක වෙළෙඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරයක්‌ සඳහා ජාතික කොඩිය යොදා නොගත යුතුය.

කිසිම ආකාරයේ වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරයක්‌ සඳහා ජාතික කොඩිය භාවිත කළ යුතු නොවේ.

කොට්‌ට මෙට්‌ට ලේන්සු හා වෙනත් එවැනි භාණ්‌ඩවල ගෙත්තම් කිරීම සඳහා ද කඩදාසි අත පිස්‌නා පෙට්‌ටි හෝ තාවකාලික භාවිතයෙන් ඉවත දමනු සඳහා සකසන යමක මුද්‍රණය කිරීම හෝ වෙනත් ආකාර සටහන් ගැනීමට ජාතික කොඩි සලකුණ යොදා නොගත යුතුය.

ජාතික කොඩිය ඔසවා ඇති කොඩි ගසට හෝ යොතට වෙළඳ දැන්වීම් කිසිවක්‌ සවි නොකළ යුතුය.

ජාතික ධජය කිසිම වාහනයක වහල මුදුන දෙපස හෝ පසුපස ආවරණය කිරීම සඳහා ප්‍රයෝජනයට නොගත යුතුය.

ජාතික කොඩියේ කිසිම කොටසක්‌ කිසිම විටක ඇඳුමක්‌ හෝ ක්‍රීඩා ඇඳුමක්‌ ලෙස පාවිච්චි නොකළ යුතුය.

ජාතික කොඩියේ නිරූපණයක්‌ අවසර රහිතව භාවිත කිරීම තහනම් ය.

හානි වූ අවර්ණ වූ අපවිත්‍ර වූ ජාතික කොඩිය කෞතුක භාණ්‌ඩ රැස්‌ කරන්නෙකු හෝ කෞතුකාගාරයක තැන්පත් කිරීම හැර එය අගෞරව ලෙස විනාශ නොකළ යුතුය.

පිළිස්‌සීමෙන් හෝ ගරුත්වය රැකෙන වෙනත් ක්‍රමයකින් එය අප්‍රසිද්ධියේ විනාශ කර දැමිය යුතුය. (ජයවර්ධන 2004).

ජාතික ධජය පරිහරණයේදී අව භාවිතයෙන් වැළකී එහි ගෞරවය රැකෙන අයුරින් නිවැරැදිව භාවිත කිරීම සියලුම ජාතීන්ගේ වගකීම මෙන්ම යුතුකමද වන්නේය. මක්‌නිසාද යත් ඒ මගින් රටේත්, ජාතියේත් ගෞරවය රැකෙන හෙයිනි.

වර්තමානයේ භාවිත කරනු ලබන සිංහ සංකේතය සහිත ශ්‍රී ලාංකේය ජාතික කොඩිය ඊ.ඩබ්ලිව්.පෙරේරා සහ ඩී.ආර්.විජේවර්ධනයන්ගේ දේශ හිතෛශී ක්‍රියාකලාපය නිසා සොයාගත් සිංහලේ අවසන් රජු වූ ශ්‍රී වික්‍රමරාජසිංහ රජුගේ රාජකීය සිංහ ධජයේම සංස්‌කරණයකි. එනිසාම සිංහල ජාතියේ අතීත ශ්‍රී විභූතිය අභිමානයෙන් යුතුව ලොවට පෙන්වීමට ඇති ජාතියේ ප්‍රබලතම සංකේතය ශ්‍රී ලාංකේය සිංහ ධජය යෑයි පැවසීම යුක්‌ති යුක්‌ත වන්නේය.


ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය

1. ජයවර්ධන. ඩබ්ලියු. 2004,ජාතික කොඩියේ ශ්‍රී ලාංකීය අභිමානය සහ ජාතික සංකේත, ජයවර්ධන ග්‍රන්ථ කේන්ද්‍රය, ගම්පහ.

2. නොක්‌ස්‌, රොබට්‌, 1995 එදා හෙළ දිව, එම්. ඩී. ගුණසේන සහ සමාගම, කොළඹ

3. බස්‌නායක, එච්. ටී. 2005, ශ්‍රී ලංකාවේ ශිෂ්ටාචාරය 03 (ඉංග්‍රීසි පාලන සමය), එස්‌. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ 10.

4. මහාවංශය (සිංහල), 2004 සංස්‌. කිරම විමල ජෝති හිමි, බෞද්ධ සංස්‌කෘතික මධ්‍යස්‌ථානය, දෙහිවල.

5. රෝහණදීර, මැන්දිස්‌. 1998. නිශ්ශංකමල්ල, තරංජි ප්‍රින්ටර්ස්‌, මහරගම.

6. වාව්වගේ, සුමනසිරි, 2005. දුට්‌ඨගාමි, අභය මහරජ, කර්තෘ ප්‍රකාශන.

7. සිංහල විශ්ව කෝෂය, 8 වෙනි කාණ්‌ඩය, 1994, සංස්‌. කේ. එන්. ඕ. ධර්මදාස. සංස්‌කෘතික කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුව

8. සුරවීර, ඒ. වී. 2002. අනුරාධපුර සංස්‌කෘතිය, එස්‌. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ 10.

9. සෙනෙවිරත්න, අනුරාධ, 1998. පොළොන්නරුව (ලක්‌දිව මධ්‍යකාලීන අගනගරය). පුරාවිද්‍යා දෙපාර්ත මේන්තුව. කොළඹ.

10. හේරත්. බී. පියල්, 1988. ජාතික කොඩිය සහ ජාතික ගීය. එස්‌. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ, කොළඹ.

ආචාර්ය වසන්ත කේ. දිසානායක

ශ්‍රී ලංකා රජරට විශ්වවිද්‍යාලය,
මිහින්තලේ

Ceylon’first Independence celebration

H R Premaratne: ‘Vishva Karma’ of Ceylon’first Independence celebration

4 February 2013 — Nalaka Gunawardene

Feature article published in Ceylon Today broadsheet newspaper on 3 February 2013

First Ceylon Independence ceremony – Colombo, 10 Feb 1948, painted by H R Premaratne

Although Ceylon gained Independence on 4 February 1948, the formal ceremony took place on February 10 with the Duke of Gloucester representing King George VI of Britain. The impressive ceremony was held at a colourful Assembly Hall at Torrington Square in Colombo.

When it was confirmed that Ceylon was soon to be granted independence, the country’s rulers wanted to build a new meeting hall in Colombo for the occasion. But there was just no time.

Then somebody had a bright idea: convert an aircraft hanger – a relic of World War II — into a temporary but grand hall. The task required both engineering skills and familiarity with the country’s traditional arts.

This extraordinary responsibility was entrusted to a talented engineer in the government’s Public Works Department. His name was Hapugoda Rankothge (H R) Premaratne.

The department, better known as the PWD, was one of the largest and oldest government departments in Ceylon with its history going back to 1796. Before the proliferation of state bodies, it maintained public infrastructure, key government buildings and airports.

Even among the PWD’s experienced fixers, however, Premaratne was a rare breed – one who blended technical functionality with good design sense and fine aesthetics rooted in the country’s cultural heritage.

Colourful transformation

Veteran journalist D B Dhanapala, in his book Among Those Present, recorded it thus: “H R Premaratne had converted an enormous, ugly aeroplane hanger left behind by the RAF at Torrington Square into a veritable Palace of Pageantry. Kandyan ‘Reli Paalams’ by the hundred, each the size of a bridge turned into a solid rainbow, spanned overhead turning the ceiling into the finest riot of colours this Island had ever seen on a single occasion. Sinhalese designs, writ large, blazoned from all the pillars, themselves richly decked…”

Dhanapala was full of praise for the man behind this transformation: “It seemed the palace was some kind of new Oriental Valhalla transported into Ceylon by a new electroplated Vishva Karma working with all his hands…”

The hanger was solidly built, but decorating this high-roofed structure was indeed a mammoth task. Some 20,000 yards of white cloth, and nearly 20,000 yards of colour paper were used for the ‘reli paalam’ alone. Another 9,000 yards of jute Hessian covered up the ceiling.

H R Premaratne

Adding to the décor were ancient Sinhalese (lion) banners, Nandi flags from Jaffna, as well as cultural motifs that represented the muslims. At that time, such an inclusive approach was a matter of routine.

Having pulled off this small miracle, Premaratne didn’t stop there. In those days before colour photography, he was determined to capture the moment for posterity. So he drew a full scale oil painting of the occasion.

Decades later, this historic painting was purchased by President J R Jayewardene who added it to the art collection at thePresident’s House in Colombo where it is still on display (main photo).

The stately assembly hall was the most talked about structure prepared under Premaratne’s overall supervision during those hectic months. He helped renovate several key buildings as well.

Chief among them was the Colonial Secretary’s residence ‘Temple Trees’, originally built in the early 19th century, which soon became the official residence of the first Prime Minister D S Senanayake.

Premaratne restored a condemned postal structure into the Senate Building, and renovated the inner chamber of the State Council building at Galle Face to accommodate a larger number of members elected to the 1947 Parliament.

“We added a floor, and altered seating arrangements in the chamber,” he reminisced in an interview with me in 1990.

Those key renovation and restoration projects had to be done on parallel tracks, while chasing seemingly impossible deadlines.

“We worked day and night. We had a very good chief architect, a Welshman named Wynn Jones. It was shortly after the War, so some construction materials were in short supply. But in the end, we completed everything in time and in quality,” he said.

Shaping New Nation

Premaratne was a member of the British qualified and nationally minded team of technocrats who took over Ceylon’s affairs when the British left. Along with the elected representatives, they shaped the young nation — yet remained, for the most part, in the background.

After graduating with a BSc in civil engineering from the University of Edinburgh in 1931, Premaratne joined the PWD in 1935 as a Junior Assistant Engineer. In all, he spent 30 years there, capping his career as its director from 1957 to 1965.

During that time, he rose to many and varied challenges, combining the roles of engineer, designer, administrator and trouble-shooter at large.

The massive Dry Zone floods of August 1957 took place within weeks of his becoming Director of Public Works. PWD was the first to go to Batticaloa, as soon as the flood waters allowed, and within hours made the main roads accessible again.

When ethnic riots erupted in May 1958, Governor General Sir Oliver Goonetilleke assumed direct control appointed Premaratne as Competent Authority in charge of all relief operations. Working with civilian and military personnel, Premaratne set up temporary shelters for the displaced, ensuring their safety and providing amenities.

If that was demanding, more was to follow. One day Premaratne received urgent summons from the Governor General. In the presence of the minister in charge Maithripala Senanayake, Sir Oliver revealed how the Nagadeepa temple (a key Buddhist shrine on a small island off the Jaffna peninsula) had been damaged during riots.

Premaratne was asked to urgently repair it – but in utmost secrecy. The astute Sir Oliver knew that this news, if it spread, could provoke a new southern backlash.

Operation Nagadeepa

“Sir Oliver arranged everything directly and discretely. Even my ministry’s secretary wasn’t told. Within hours, the Air Force flew me to Jaffna — I couldn’t tell even my wife where I was headed. Once there, the Navy escorted me. I met the Nagadeepa chief priest, and realised the damage was considerable,” Premaratne recalled.

Returning to Colombo after two days of assessment, Premaratne moved swiftly. He assembled a team comprising a contractor, building overseer and some trusted workmen and embarked on a fast-tracked restoration.

While they carried out that task in record six weeks, Sir Oliver used the media to repeatedly pooh-pooh ‘rumours’ of Nagadeepa being damaged. (D B Dhanapala’s biographer Gunadasa Liyanage believes that Sir Oliver actually took key newspaper editors into confidence. Either way, it never leaked.)

Mission accomplished, Sir Oliver organised a special pooja and invited devotees to ‘go see the intact Nagadeepa temple’. Everyone involved in the operation remained silent – not under any oath of secrecy, but because they realised the implications of loose talk…

The real story of Nagadeepa restoration didn’t come out until many years later. Such a covert operation is inconceivable today with modern communications technologies!

After retiring from the public service in 1965, Premaratne devoted all his time to artistic pursuits. He copied key temple paintings and Sigiriya frescoes. He also developed a method of making authentic fibreglass replicas of moonstones, Buddha statues and other historical artefacts.

Using this method, he made over 20 replicas of prominent statues of Anuradhapura and Polonnaruwa for an exhibition on ‘Ceylon Through the Ages’ the National Geographic Society organised in Washington DC in 1969-70.

Recommended by his friend Arthur C Clarke, he spent a few months at MGM studios in Borehamwood, London, during 1966-67 where Clarke and Stanley Kubrick were filming their movie 2001: A Space Odyssey.

“Prema’s expertise in art and engineering was very valuable in the production of the movie’s special effects, and he assisted in building the spectacular space station,” Clarke said. (See: The artist who built a space station for 2001)

Premaratne was an erudite, soft-spoken man who remained creative into his 80s. I am privileged to have known him in his last few years. Some of his paintings are on permanent display at the National Art Gallery in Colombo and at the British Museum in London.

H R Premaratne tribute in Ceylon Today, 3 Feb 2013

H R Premaratne tribute in Ceylon Today, 3 Feb 2013 continued

Posted in Arthur C Clarke, heritage, History, Sri Lanka. Tags: 2001: A Space Odyssey, Among Those Present, Ceylon independence, D B Dhanapala, Duke of Gloucester (Prince Henry), Gunadasa Liyanage, H R Premaratne, Nagadeepa temple, Public Works Department (PWD), Sir John Kotelawala, Sir Oliver Goonetilleke. 1 Comment »

http://nalakagunawardene.com/2013/02/04/

Blog at WordPress.com. | The Garland Theme.

දළදා මාලිගාවේ කොඩි කණුවේ ජාතික කොඩිය නැවත එසවීමේ පුවතේ ඇත්ත නැත්ත මෙන්න.

1818 උඩරට මහ කැරැල්ලට මංපෙත් විවර වූ අයුරු

උඩරට ගිවිසුමට වසර 200ක් පිරීම නිමිත්තෙනි

(විමලරත්න හීනාගම)

සිංහ‍ලේ ජන ප්‍රධානීන් යැයි පෙනී සිටි ඊනියා සිංහලයන් කිහිප දෙනෙකු විසින් තම පෞද්ගලික කෝන්තර කිහිපයක් පිරිමසා ගනු වස් ක්‍රි.ව. 1815.02.18 දින තමන්ගේම රජු අල්ලා, බැඳ කුදලා ඉංග්‍රීසීන් වෙත පාවාදී ඉන් දොළොස් දිනක් ඉක්ම ගිය එම මාර්තු මස 02 දින කුප්‍රකට 'උඩරට ගිවිසුම' නම් තෑගි ඔප්පුව මගින් සිංහ‍ලේ රාජධානියද ඉංග්‍රීසීන් වෙත පවරා දෙනු ලැබිය.
ඉන් දෙවසරක් ඉක්ම ගිය 1817 අවසන් භාගයේදී ඌවෙන් පුපුරා ගොස් සිංහ‍ලේ පුරා බුර බුරා ඇවිල ගිය උඩරට මහ කැරැල්ල හෙවත් ඌව කැරැල්ල ඉංග්‍රීසීන් විසින් සිංහ‍ලේ විමුක්තිකාමීන්ගේ ලෙයින් හා කඳුළින් නිවා සමතලා කර දමා අදට වසර 196ක් ගෙවී ගොස් ඇතත්, එවන් කැරැල්ලක් පුපුරා යාමට තුඩු දුන් හේතු බොහොමයක් අදටද ඉතිහාසයේ සැඟවුණු රහස් ලෙසින් පවතී.
වගන්ති 12කින් යුත් පිළිගත් ජාත්‍යන්තර ගිවිසුමක් වූ ඉහත ගිවිසුමේ කොන්දේසි එකිනෙක ඉංග්‍රීසීන් විසින් බිඳ දමන්නට වූයේ එකී ලියැවිල්‍ලේ තීන්ත වියළී යාමටද පෙර බව මෙරට බොහෝ දෙනෙකු නොදන්නා කරුණකි. වෙසෙසින්ම මේ ගිවිසුමට මෙරට සංඝයා වහන්සේලාගේ අනුකූලතාවය ලබාගත හැකි වූයේ එහි ප්‍රබලම වගන්තියයි කිව හැකි 5 වන වගන්තිය මගින් වන අතර, ඉන් කියැවුණේ බුද්ධ ශාසනය හා දේවාගමද කඩකළ නොහැකිව පවත්වන්ඩ ඕනෑවා සහ එහි කටයුතුද, සංඝයාද, විහාරස්ථාන හා දේවාලද ආරක්ෂා කරන්ඩත් ඕනෑය.... යන්නය. පෙරද සඳහන් කළ පරිදි ඉංග්‍රීසීන් මේ ගිවිසුමේ කොන්දේසි කඩකරන්නට වූයේ එය අත්සන් තබා දෙසතියක් ඉක්ම ගිය තැන් සිටය. උත්ප්‍රාසකය නම් ඔවුන් 'වැඩ ඇල්ලුවේම' ඉහත කී 5 වන වගන්තිය බිඳ දමමිනි. සතුරු විජිතයකට කඩා වැදුනු පරසතුරන් රැළක් මෙන් ඌව පළාතට කඩා වැදුනු ඉංග්‍රීසි හමුදාවේ 4 වන රෙජිමේන්තුවේ මැර භටයන් විසින් රුහුණු මහා කතරගම දේවාලය බිඳ දමා, එහි දේව ප්‍රතිමා වනසා දමා දෙවොලෙහි වූ රන් දේවායුධ ඇතුළු ඔවුනට ගෙන යා හැකි සියලු චංචල දේපළ කොල්ල කෑ අතර, එහි බස්නායක නිලමේට අයත් සියලු වස්තුව කොල්ල කනු ලැබුයේ ගිවිසුම අත්සන් තබා දින 16ක් ඉක්ම ගිය එම මාර්තු මස 18 දිනය. එහිදී ඔවුන් පැහැරගත් දේපළ අතර දේවාලයට අයත් 'කළුවා නාම්බා' සහ '.ටිකිරා' යන ඇතුන් දෙදෙනාද විය.
ධන තෘෂ්ණාවෙන් වියරු වැටුනවුන් මෙන් අනතුරුව බදුලු පුරයට කඩා වැදුනු ඔවුහු පුරාණ බදුලු කතරගම දේවාලයට කඩා පැන එහි පිළිම කඩා විනාශ කර දමා එහි වූ සියලු වස්තුව සමග දේවාලයට අයත් ඇතුන් ද පැහැරගෙන ගියහ.  ඉන්පසු පුරාණ බෝගොඩ රජමහා විහාරයට කඩා වැදුනු මැර සෙබළු එහි සිටි බැතිමතුන් හා භික්ෂුන් වහන්සේලා ගස් බැඳ පහර දී යතුරු උදුරාගෙන පන්සලට කඩා වැදී එහි තිබූ වටිනා ඇත් දළ යුවළෙහි සිට හුණු කිල්ලෝටය දක්වා වූ තඹ - පිත්තල භාණ්ඩ, සිවුරු - පිරිකර, කොට්ට - මෙට්ට, ඇඳ - ඇතිරිලි, ලාම්පු, කුසලාන්, සෙම්බු, පඩික්කම්, ගිරා ආදී සඟ සතු දේපළ කොල්ල කෑහ. අනතුරුව පන්සල් අටුවේ තිබූ වී හා සහල් තොග පිටතට ගෙන සය දිනක් තිස්සේ දිවා රෑ දෙකෙහි පී්‍රති ඝෝෂා කරමින් ගිනි තබා විනාශ කළහ. අවසානයේ ඉතිරිව තිබූ, ගෙන යා හැකි සියල්ල මිනිසුන් හා ගැල් මගින් පැහැරගෙන ගියහ. මෙලෙසින්ම ඇල්ල, කටුගහ යන විහාරස්ථානවලටද කඩා පැන, එහි භික්ෂුන්ට පහර දී බරපතළ ලෙස තුවාල කොට පෙති පිළිම වනසා දමා එහි සියලු වස්තුව පැහැරගෙන ගියහ. මෙසේ ඌවේ බෞද්ධ විහාරස්ථාන හා දේවාලවලින් ඔවුන් කොල්ල කෑ දේපළවල වටිනාකම ගිනිය නොහැකි තරම් වූ අතර ඔවුන් පැහැර ගෙන ගිය ඇතුන් සංඛ්‍යාව පමණක් 09 දෙනෙකු විය.
මේ අතරෙහිම බොදු සිත්සතන් බෙහෙවින් සසල කරවනු සමත් නොයෙක් දෑ මහනුවර පූජා භූමිය තුළද සිදුවනු දැකිය හැකි විය. ශ්‍රී දළඳා සමිඳුන් වැඩ සිටිනා ශ්‍රී දළඳා මැදුරේ පත්තිරිප්පුව ආණ්ඩුකාර බ්‍රවුන්රිග් තම නිල නිවාසය බවට පත්කරගත් අතර, එහි බිම් මහල ඔහුගේ ආරක්ෂක ප්‍රධානියකුගේ ලැගුම් හල බවට පත්කරගෙන තිබිණි.
1815 අප්‍රේල් මාසයේ දිනක එංගලන්තයේ යටත් විජිත භාර මහ‍ලේකම් බැතර්ස්ට් සාමිවරයා වෙත බ්‍රවුන්රිග් යැවූ ලිපියක් මගින් හෙතෙම තමා අත්සන් තැබූ උඩරට ගිවිසුම පිළිබඳව වැඩිදුරටත් පැහැදිලි කරමින් මෙම ගිවිසුමට රදළ ප්‍රධානීන්ගේ හා සංඝයාගේ අනුකූලතාවය ලබාගත හැකිවූයේ එහි 5 වන වගන්තිය පිරිසිදු ලෙස පිළිපදින බව පැහැදිලි කරදීමෙන් පසුවය...යි ලියා යවා තිබිණ. එහි හාස්‍යයට කරුණ නම් එහි දාතම වී තිබුණේ 1815-04-01 දිනය. අන්ලෙසකින් කිවහොත් ඔහු සිය මැර හමුදාව මගින් සිංහ‍ලේ පුරා මුදා හැර තිබූ ඉහත කී භීෂණ ක්‍රියාදාමය දියත් කිරීමෙන් දෙමසකට පසුව වීමය.
පිළිගත් ජාත්‍යන්තර ගිවිසුමක් යටතේ පාලනය භාරගත් යටත් විජිතයක භාරකරුවෙකු වශයෙන් ඔහු එවන් ප්‍රකාශයක් ලියා යැවීමට තරම් නිර්ලජ්ජිත වී තිබිම ගැන පුදුම විය යුතුද නොවේ. මන්දයත් රාෂ්ට්‍ර පාලකයෙකුට තරම් නොවන අශික්ෂිත ප්‍රතිඥා ඝාතකයෙකු ලෙසින් ඔහු ලක්වැසියන් හමුවේ නිරුවත්වී සිටියේ එයට දෙමසකට පෙර සිට බැවිනි.
මේ අතර සිංහ‍ලේ වැසියන් පෙර නෑසූ විරූ සිදුවීමක් මහනුවර නගරයේ සිදුවූයේ 1815-12-22 දිනය. බ්‍රවුන්රිග්ගේ ලස්කිරිඤ්ඤ හා පයනියර් භට සේනාංකවල සිටි මුස්ලිම් භට පිරිස් සංවිධානය වී මහනුවර විසූ මුස්ලිම් ජනයාද එකතු කොට ගෙන මහනුවර නගරයේ පෙරහරක් පැවැත්වූහ. එහිදී ඔවුහු අස්ගිරි විහාරවාසී භික්ෂුන් වහන්සේ නමකගේ මුහුණුට අළු දමා ගසා, පහරදී එහිමියන් අත වූ වටාපත උදුරා, ඉරා විසිකර දැමූහ. මෙය සිදුවූයේ ආණ්ඩුකාර නිල නිවාසය නෙත ගැටෙනා මානයේදීය.
සිංහ‍ලේ රජු දවස ආගම කෙලෙසීමේ වරදට හසුවූවන් මහනුවර වීදි දිගේ කස පහර දෙමින් ඇදගෙන ගොස් දඟ ගෙයි ලූ රටේ භික්ෂුවකට හිරිහැර කිරීමේ වරදට වරදකරුගේ ඇඟිල්ලක් කපා දැමීම මගින් දඬුවම් කළ රටේ රජුගේ කුරිරු පාලනයෙන් රට මුදාගැනීමටය'යි එහෙව් රජු අල්ලා බැඳ කුදලා දැමූ ඇහැළේ‍පොළලා රට පවරා දුන් බ්‍රවුන්රිග් උඩරට ගිවිසුමේ 5 වගන්තිය ආරක්ෂා කළේ එසේය.
1816-06-01 දින හෙතෙම බැතර්ස්ට් වෙත ලියා යැවූ ලිපියක මෙසේ සඳහන් කර යැවීය. ...එකී ගිවිසුමේ 5 වන වගන්තියේ 'කඩකළ නොහැකිව'යන්නෙන් මා අදහස් කළේ, බුද්ධාගම අහෝසි කර නොදැමිය යුතු නැතහොත් ඊට අවහිරකම් ඇති නොකළ යුතු යන්නට වැඩිමනක් පිළිගැනුමක් මා මනසෙහි නොවූ බව ගරු ශ්‍රීමතුන් වෙත සහතික කොට පැවැසිය හැකිය. ඔහුගේ මේ ප්‍රකාශය අපට පසක් කරවන්නේ ඔහු තම නින්දිත ක්‍රියා කලාපය සාධාරණීකරණය කරනු වස් ගිවිසුමේ වචන පවා ඔහුට ඇවැසි ලෙස කණපිට හැරවීමේ නිර්ලජ්ජිත ප්‍රයත්නයක යෙදෙමින් සිටි අයුරු නොවේදැයි සිතනු වටී.
සිංහ‍ලේ රජු දවස රාජ භාණ්ඩාගාරයට අයත් වස්තුව, රජයේ දේපළ සහ විහාර, දේවාල හා භික්ෂූන්ට අයත් දේපළ සොරකම් කිරීම, ගෙවල් බිඳීම හා මංපැහැරීම සාහසික අපරාධ ගණයෙහි ලා සලකා, වරදකරුවන් මහනුවර වීදි දිගේ කස පහර දෙමින් (ඇතැම්විට මගදීම මිය යන තෙක්) ඇදගෙන ගොස් දඬුවම් කළ රටේ අලුතින් පැතිර ගිය යටකී මංකොල්ල ව්‍යාපාරය බ්‍රවුන්රිග්ට නම් තම ගෝල බාලයන්ගේ හපන්කම්වලට වඩා දෙයක් නොවීය.
යට කී කොල්ල කල්ලියේ ඊළඟ ඉලක්කය වූයේ ඌවේ ධනවත් ප්‍රධානීන්ගේ දේපළය. හමුදා මැරයන් ළඟ එන බව ඇසූ තුන්කෝරළයේ හිටපු දිසාවේ හත්කිඳ මත්තමගොඩ දිසාවේ තම පවුල සහ දේපළ ගල්ගුහාවක සඟවා තැබුවේය.
එහෙත් ඔහුගේ භාර්යාව, හත්කිඳ මහත්මයෝ තම හිතවත් මෙහෙකරුවන් කිහිපදෙනෙකුගේ උදව්වෙන් දිවි බේරාගෙන පලායාමට සමත් වුවද, ඔවුන්ගේ වස්තුව කොල්ලකරුවන්ගෙන් බේරාගැනීමට අසමත් විය. මත්තමගොඩ දිසාවේගෙන් කොල්ල කෑ දේපළවල වටිනාකම පමණක් රික්ස් ඩොලර් 16000කට වැඩි යැයි ගණනය කර තිබිණි. එහිදී ඔහු වඩාත් කම්පා වූයේ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු වෙතින් ඔහුට ලැබි තිබූ සන්නස් දෙකද එහිදී ඔහුට අහිමිවී තිබිම ගැනය.  මුල්‍ලේගම දිසාවේගේ දේපළද කොල්ලකරුවන් අතට පත්වූ අතර ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු ඔහුට ත්‍යාග කර තිබූ හස්තියා සහ අශ්වයාද ඔවුහු පැහැරගෙන ගියහ.
ඔහුගෙන් පැහැරගත් වටිනා කළුමැදිරිය අල්මාරිය සහ සෝපාව රත්නපුර ඉංග්‍රීසි කඳවුරට ගෙන ගිය බව පසුව දැනගන්නට ලැබිණි. මෙලෙසින්ම ඌවේ තල්දෙත, මොහොට්ටාල, ගොඩගෙදර මොහොට්ටාල, හල්පේ මොහොට්ටාල, ගන්දෙනියේ මොහොට්ටාල, කටුගහ අදිකාරම් යන ප්‍රධානීන්ටද තම දේපළ කොල්ලකරුවන්ගේ ග්‍රහණයෙන් මුදාගැනීමට නොහැකි විය.
සැබැවින්ම මේ මංකොල්ල ව්‍යාපාරයට මුල්ම පූර්වාදර්ශ සැපයූවෝ කවරහුදැ'යි අදත් ඉතිහාසයේ රහසක්ව පැවතුනද, මෙරට සැඟවුණු ඉතිහාසය ඔවුන් කවුරුන්දැයි පෙන්වා දෙයි. එහෙයින් ඒ පිළිබඳව මොහොතකට අවධානය යොමු කිරීම අනුචිත නොවේ.
ඉංග්‍රීසීන්ගේ මාර්ගෝපදේශකයන් වූ ඇහැළේ‍පොළගේ සබරගමුවේ මැර හමුදාව විසින් 1815-02-18 දින, ජීවිතාරක්ෂාව පතා මැද මහනුවර බෝමුරේ උඩුපිටියේ ආරච්චිලාගේ නිවසේ සැඟවී සිටි ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු අල්ලා ගනු ලැබූ අවස්ථාවේ තම සේවකයන්ට ත්‍යාග කිරීම පිණිස රජු තමා වෙත තබාගෙන සිටි මාල, මුදු හා මුතු මැණික් ඇතුළු වටිනා වස්තුව මේ මැර කල්ලියේ ප්‍රධානියා සහ ඔහුගේ සහකරු විසින් පැහැර ගන්නා ලද අතර, අනතුරුව රජු හා බිසෝවරුන් පැළඳ සිටි ස්වර්ණාභරණ සියල්ලද ඔවුන්ගේ කන් පවා ඉරා දමමින් පැහැර ගනු ලැබ, එතෙකින්ද නොනැවතී රජු හා බිසෝවරුන් නිරුවත් වන තුරු ඔවුන් හැඳ සිටි වස්ත්‍රද ගලවා ගත්හ. මේ මැර ප්‍රධානියා වූ කලී ඇහැළේ‍පොළගේ මැර නායක එක්නැලිගොඩ මොහොට්ටාල වන අතර, ඔහුගේ සහයකයා වූයේ ඇහැ‍ලේ‍පොළ වලව්වේ සේවකයෙකු වූ කිරි‍පෝරුවේ මොහොට්ටලාය. මේ තිරශ්චීන ක්‍රියාව ඔවුන් සිදුකළේ ඔවුන් හා පැමිණි ඉංග්‍රීසි සොල්දාදුවන් ඉදිරිපිටදී, ඔවුන් බලා සිටියදීය. අදද ජාතික කෞතුකාගාරයේ සුරැකිව ඇති, රජ බිසවගේ ‍ලේ තැවරුනු සැට්ටය 1941-02-01 දින කෞතුකාගාරය භාරයට පත්වන තෙක් තිබුණේ යට කී කිරි‍පෝරුවේ මොහොට්ටාලගේ මුණුබුරෙකු වූ කිරි‍පෝරුවේ හේරත් මුදලිගේ පුංචි බණ්ඩාර යන අය වෙතය.
මේ මංකොල්ල ව්‍යාපාරයේ එක්නැලිගොඩටත් ඉහළින් සිටි මහ මොළකරු කවුදැයි හෙළිවූයේ 1829-02-24 දින උඩරට ආදායම් කොමසාරිස් ජෝර්ජ් ටර්නර් ඉදිරියේදී රජු පලායාමට පෙර ආරක්ෂාව සඳහා රාජ භාණ්ඩ සඟවා තැබිමේ කාර්යයට සම්බන්ධ වූ රාජ භාණ්ඩාගාරයේ කංකානම්ව සිටි වෙලගෙදර සට්ටඹිරාළ කළ ප්‍රකාශයෙනි. ඔහුගේ ප්‍රකාශය අනුව රජු අල්ලා ගැනීමෙන් සය වැනි දින ඔහු කැඳවූ උඩරට ප්‍රධානියෙක් රාජ භාණ්ඩ සඟවා ඇති තැන් තමාට දැනගන්නට ලැබි ඇතැයි ද එබැවින් ඒවා තමා වෙත ගෙන ඒමට උදව් විය යුතු යැයි ද දැන්වීය. ඒ අනුව තවත් කිහිප දෙනෙකුද කැටුව දුම්බර ‍පොද්දල්ගොඩ බලා ගිය හෙතෙම එහි කැලෑ කෝරාළගේ ද උදව්වෙන් හුළු අතු එළියෙන් රාත්‍රියේම ‍පොද්දල්ගොඩ ගුහාව සොයා ගියේය. එහිදී ඔවුනට මැණික් ඇසිරූ පෙට්ටි දෙකක්ද රනින් හා රිදියෙන් නිම කළ ඌර්ධවකාය ඇඳුමක් සහ රජුගේ රාජකීය රථයද එහි තිබෙනු දැකගත හැකි විය. ඔහුට ලැබි තිබූ උපදේශය වූයේ පෙට්ටගම් කඩා, රාජ භාණ්ඩ රහසිගතව ගෙන එන ලෙසටයි. එහෙත් ඔහු රිදී පෙට්ටි දෙක විවෘත නොකළේය. එහිදී හෙතෙම රෙදි ‍පොදි ලෙස මිටි බැඳ තිබූ මැණික් ඇසුරූ තවත් රිදී පෙට්ටි දෙකක්ද ප්‍රමාණයෙන් ඊට කුඩා තවත් පෙට්ටි පහක් ද හමුවූ අතර ඒවා විවෘත නොකර තිබූ ලෙසටම ගැට ගැසූහ. අඩියක් දිගැති රනින් කැටයම් දැමූ පුටු තුනක් සහ රන් රාමුවකින් යුත් වේවැල් කීපයක් හා එතරම් නොවටිනා තවත් භාණ්ඩ කීපයක්ද ඒ අතර විය.
පිරිස මේ භාණ්ඩ රැගෙන මහනුවරට එනවිට පසුදා දහවල වී තිබුණු අතර, මේ සියලු භාණ්ඩ පෙර කී ප්‍රධානියා වෙත ගෙන යන අඩුක්කු පෙට්ටි ලෙස පෙනෙන අයුරු රහසිගතව බැඳගෙන ගොස් ඔහු වෙත භාර දෙන ලදී. ඒවා නිවසේ ඇතුල් කාමරයක තැන්පත් කළ ප්‍රධානියා, වෙලගෙදර සට්ටඹිරාළද එදින එහි රඳවා ගත්තේය. එදින රාත්‍රියේ ඔහුද ඇතුල් කාමරයට කැඳවූ ප්‍රධානියා ඉටිපන්දම් එළියෙන් යටකී භාණ්ඩ ඇසුරූ  පෙට්ටි එකිනෙක විවෘත කර පරීක්ෂා කරන්නට වූ අතර හිටිහැටියේම රජුගේ රන් හිස් වැස්ම සහ ඌර්ධවකාය සැට්ටය හැඳ හැඩ බලන්නට විය. මෙයින් බියට පත් සට්ටඹිරාළ ඒ ක්‍රියාවේ අනිසි හා අකැප බව පෙන්වා දුන් විට එයට යට කී ප්‍රධානියා දුන් පිළිතුර වූයේ ...තව නොබෝ දිනකින්ම ඉංග්‍රීසීන් මාව රජු බවට පත් කළ බවට ආරංචිය නුඹටද දැනගත හැකි වනු ඇත... කියාය. පසුදින උදයේ සට්ටඹිරාළට රිදී හෙප්පුවක්ද, හුණු කිල්ලෝටයක් ද, ඇඳුම් දෙකක්ද තෑගි කළ මේ ප්‍රධානියා ඔහුට කොත්ම‍ලේ තම ගමට යාමට අවසර දුන්නේය...
රජු අල්ලා දීමේ උණුසුම යන්නටත් පෙර, ‍පොද්දල්ගොඩ ගල් ගුහාවේ තිබූ සිංහ‍ලේ රාජ භාණ්ඩ මේ අයුරින් තම වලව්වට ගෙන්වා ගත් මේ ප්‍රධානියා අන්කිසිවෙකු නොව රාජ්‍ය සේවයට පිවිසි     තැන් පටන් රාජ උන්මාදයෙන් පෙළෙමින් සිදුකළ අඛණ්ඩ කුමන්ත්‍රණය කූටප්‍රාප්ත කරවමින්, ඊට සත් දිනකට පෙර සිංහ‍ලේ රජු අල්ලා බැඳ කුදලා සිංහ‍ලේ රාජධානිය පරහස්ත ගතකිරීමේ මහා මෙහෙවර ඉටු කළ සිංහල ප්‍රභූවරයාය.  එසේය වර්තමානයේ කිසිවක් සිතාමතා නොබලාම, සත්‍යය'යි මිථ්‍යාවම සමාජගත කිරීමෙහි නියැළෙන මෙරට ඇතැම් මාධ්‍යකරුවන් විසින් දැන් දැන් ඉතිහාසයේ පහලවූ අසහාය දේශප්‍රේමියා ලෙස   උත්කර්ෂයට නැංවෙනු දැකිය හැකි ඇහැළේ‍පොළ මහ අදිකාරම්ය.
මේ කරුණ වැඩිදුරටත් තහවුරු කෙරුණේ, උඩරට කැරැල්‍ලේ සමාරම්භයේදීම මෙන් කාගේත් හිතසුව පිණිස බ්‍රවුන්රිග්  විසින් අත්අඩංගුවට ගන්නා ලද ඇහැළේ‍පොළ නිලමේ කොළඹට පිටත් කළ දිනට පසු දින, එනම් 1818-03-03 දිනය.
ඔහුගේ භාණ්ඩ කොළඹට යැවූ දිනය වූ අතර, එම භාණ්ඩ පරීක්ෂා කිරීමේදී අනාවරණය වූයේ ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව පිහිටුවීමෙන් පසු ඔහු හැඳ පැළඳ ඇති ස්වර්ණාභරණ වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් සිංහ‍ලේ සම්මත සිරිත් විරිත් අනුව රජුට පමණක්ම මිස අන් කිසිවකුටත් පැළඳීමට අවසරයක් නොවූ ඒවා බවය. එසේම එදිනම ස්ත්‍රී පළඳනා ‍පොදියක් සමග එක්තරා පුද්ගලයෙක් ගන්නෝරුව තොටුපළේදී අත්අඩංගුවට ගෙන තිබූ අතර ඔහු ඇහැළේ‍පොළ වලව්වේ සේවකයකු බව සහ රික්ස් ඩොලර් 3500කට තක්සේරු කෙරුණු එකී ආභරණ රජුගේ බිසෝවරුන්ට අයත්ව තිබූ ඒවා බව අනාවරණය විය.
උඩරට ගිවිසුමේ තවත් වැදගත් වගන්තියක් ලෙස සැලකුණු 4 වන වගන්තිය මගින් ........... අදිකාරම්වරුන්ගේ සිට විදානේවරුන් දක්වා වූ සියලු නිලයන්ට අයත් උරුමයන් හා බලතල පෙර ලෙසම ආරක්ෂා කරදෙනු ඇතැයි....... ප්‍රතිඥා දුන් බ්‍රවුන්රිග් එකී වගන්තිය ආරක්ෂා කළ අයුරුද අපූරුය.

මතු සම්බන්ධයි

http://www.lakbima.lk/index.php?option=com_content&view=article&id=44317%3A-1818-&catid=61%3A2012-08-07-09-39-46&Itemid=77